 |
| Η μάχη των Βασιλικών (πίνακας του Παν. Ζωγράφου) |
του Χρόνη Βάρσου
Φιλολόγου-Ιστορικού Ερευνητή
Τον Αύγουστο του 1821 η ελληνική επανάσταση διήνυε τον έκτο της μήνα και ήδη το μοναδικό αυτό εγχείρημα στην Ευρώπη είχε υπερβεί τεράστιες δυσκολίες, αντιμετωπίζοντας έναν πανίσχυρο αντίπαλο στο στρατιωτικό πεδίο και μια εχθρική Ιερά Συμμαχία στο διπλωματικό. Στο πρώτο αυτό διάστημα είχε πετύχει σημαντικές νίκες σε τοπικό επίπεδο, απελευθερώνοντας σημαντικές πόλεις και πολιορκώντας παράλληλα ισχυρά κάστρα της οθωμανικής αυτοκρατορίας, ιδίως στην Πελοπόννησο.
Οι στρατιωτικές εξελίξεις της περιόδου Μαρτίου-Ιουλίου 1821
Η επανάσταση είχε ήδη επεκταθεί και σε μεγάλο σταθμό σταθεροποιηθεί στα νησιά του Αιγαίου, τη Στερεά και τον Μοριά, ενώ συναντούσε ανυπέρβλητα προβλήματα στη Μολδοβλαχία λόγω του όγκου των σουλτανικών δυνάμεων που είχε περάσει τον Μάιο τον Δούναβη εισβάλλοντας στις Ηγεμονίες εναντίον του Αλεξάνδρου Υψηλάντη. Στο Αιγαίο ο ελληνικός επαναστατικός στόλος, κυρίαρχος σε όλο το θαλάσσιο θέατρο επιχειρήσεων, ήλεγχε αποτελεσματικά τις εξόδους της οθωμανικής αρμάδας. Στις 27 Μαΐου ο πυρπολητής Δ. Παπανικολής ανατίναξε το τεράστιο εχθρικό δίκροτο στην Ερεσσό, ενώ αρχές Ιουλίου ο ελληνικός στόλος απέτρεψε εχθρική απόβαση στη Σάμο και γενικά εμπόδιζε παντοιοτρόπως την πιθανότητα ναυτικών επιθέσεων στο κύριο μέτωπο της Πελοποννήσου. Εκεί σύμφωνα με το στρατηγικό σχέδιο του Θ. Κολοκοτρώνη πολιορκούνταν (από αρχές Απριλίου) στενά πλέον η Τρίπολη, ως το κέντρο της οθωμανικής άμυνας στον Μοριά, παράλληλα με την Πάτρα, το Ναύπλιο και τον Ακροκόρινθο. Η Καλαμάτα είχε απελευθερωθεί από τα τέλη Μαρτίου, η Μονεμβασιά έπεσε στις 23 Ιουλίου στα χέρια των επαναστατών και το Νιόκαστρο ακολούθησε στις 7 Αυγούστου.
